بررسی دستنوشته های هکتور ویلالوبوس با نسخه های چاپی (چکیده) نویسنده:افشین جلیلی ضیائیان

پیشگفتار

قطعات نوشته شده توسط هکتور ویلا لوبوس[1] برای ساز گیتار، در دنیای موسیقی از اهمیت فراوانی برخوردار مي باشند. در این میان 12 اتود وی جایگاه ویژه ای نزد نوازندگان و مدرسین گیتار کلاسیک دارند. به گونه ای که تعداد کثیری از نوازندگان برجسته دنیا اقدام به ضبط این اتودها نموده اند، و امروزه در بیشتر سالنهای مهم کنسرت در کشورهای مختلف شاهد به اجرا در آمدن این آثار می باشیم.

شرکت مکس اشیگ[2] در سال 1953 برای اولین بار اقدام به انتشار این اتودها نمود که در سال 1990 نیز مورد تجدید چاپ قرار گرفت. و تا سالها تنها نسخه قابل اعتماد برای نوازندگان به شمار می رفت. در دهه 1990 در منزل شخصی ویلا لوبوس در ریودوژانیرو[3] نسخه خطی این اتودها که به دست خود آهنگساز نوشته شده بود کشف گردید که بررسیهای اولیه نشان می داد با نسخه چاپی تفاوتهای عمده ای دارد.[4] لذا بررسی این تفاوتها به نظر کاملاً ضروری و لازم می رسد. از طرفی اجرای اتودهای این آهنگساز از روی نسخه چاپی دارای ابهامات و پیچیدگی های فراوانی است که تا امروز بر همگان پوشیده بوده است و بررسی نسخه خطی این آثار می تواند باعث رفع ابهام برای دستیابی به اجرایی نزدیک به آنچه که مورد نظر آهنگساز بوده است شود. در این رابطه مقالاتی نیز نوشته شده است و افرادی نیز تحقیقاتی انجام داده اند که مهمترین آنها با توجه به تاریخ انتشار آنها عبارتند از:

ادوارد و فرناندز در مقاله سال 1996 خود تحت عنوان "ویلالوبوس دست نوشته های جدید"[5] تحقیقاتی در مورد این دست نوشته ها انجام داده است. با این تفاوت که ايشان دست نوشته های گیماراس[6] را مورد مقایسه قرار داده است.

استنلی یاتس در مقاله 1997خود به نام "ویلا لوبوس و موسیقی برای گیتار منابع مختلف و استنباط های مختلف برای اجرا"[7]، که در مجله آلمانی زبان گیتار و لوت شماره 20 چاپ سال 1998 منتشر شده است، به تفاوتهای زیاد دست نوشته های سال 1928 و نسخه چاپی 1990 پرداخته است. ایشان سوالات مهمی را مطرح کرده و برخی از آنها را جواب می دهد.

برایان هادل که در مقاله 1988 خود بنام "ویلا لوبوس و گیتار"[8] به اشتباهات موجود در نسخه چاپی 1953 اشاره کرده است که البته به نظر می رسد در آن زمان، ایشان از وجود نسخه خطی 1928 بی اطلاع بوده است.

دیوید لایزنر نیز در مقاله دو بخشی خود در سال 4-2003 بنام "چرا دست نوشته های 1928؟ معاینه مجدد 12 اتود ویلالوبوس"[9] به جمع آوری نظرات گیتاریستها و آهنگسازان مختلف پرداخته است.

و اخیراً نیز فردریک زیگانته دو مقاله مفصل تحت عنوان "اتودهای ویلالوبوس برای چه کسی نوشته شده است؟و "12 اتود هکتور ویلالوبوس درمقایسه نسخه چاپی و نسخه خطی، نوشته است." [10]

بسیاری از گیتاریستها به این عناوین علاقه نشان می دهند و از ارتباط بسیار ضعیف انتشارات مکس اِشیگ به عنوان صاحب امتیاز انحصاری آثار ویلالوبوس با موزه وی تعجب می کنند. و حتی استنلی یاتس در مقاله خود می نویسد: "در هنگامی که مقاله را می نوشتم، انتشارات مکس اِشیگ به درخواست من جهت آگاهی از اینکه نسخه چاپی از روی کدام نسخه خطی تهیه شده است، هیچگونه جوابی نداد و موزه ویلالوبوس نیز هیچ اطلاعات بیشتری نتوانست در اختیار من قرار دهد."[11]

در اینجا جا دارد تا از راهنمایی های استاد گرانقدرم آقای دکتر مهرداد پاکباز تشکر کرده و همچینین از خواهر عزیزم خانم دکتر مریم جليلي ضیائیان قدر دانی نمایم که با تلاش خود دسترسی من به آرشیو کتابخانه دانشگاه وین را مسیر نموده و در ترجمه متون آلمانی به من یاری رساندند.

چکیده

12 اتود هکتور ویلالوبوس برای اولین بار در سال 1953 به چاپ رسید که در سال 1990 نیز مورد تجدید چاپ قرار گرفت. در دهه نود، دست نوشته های آهنگساز از این 12 اتود کشف گردید و مقایسه آنها با نسخه چاپی، اختلافات زیادی را نشان می داد. به دلیل اهمیت این اتودها در ریپرتوار گیتار کلاسیک و همچنین وجود ابهامات زیاد در نسخ چاپی، نگارنده در این تحقیق به اختلافات زیادی برخورد نمود که در ابتدای امر تصور نمی شد، نسخه چاپی تا این اندازه از نسخه خطی که در سال 1928 تکمیل شده است، فاصله داشته باشد. و با پیشرفت در تحقیق ناگریز به تفصیل و گسترش نکات در فصول جداگانه گردید.

کلید واژه ها: اتود- نسخه خطی- نسخه چاپی- هارمونیک- دینامیک- آرتیکولاسیون- انگشت گذاری- تمپو.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                             صفحه

مقدمه...........................................................................................................................1

فصل اول (اشتباهات ساختاری)..............................................................................9

فصل دوم (نتهای هارمونیک)...................................................................................20

فصل سوم (دینامیک)................................................................................................28

فصل چهارم (آرتیکولاسیون)..................................................................................37

فصل پنجم (انگشت گذاری)......................................................................................61

فصل ششم(عناوین اتودها و تمپو).........................................................................77

نتیجه گیری................................................................................................................95

منابع...........................................................................................................................97

پیوست: دست نوشته های سال 1928 اتودهای هکتور ویلالوبوس..................99

[1] Heitor villa.lobos

[2] Max Eschig

[3] Rio de janeiro

[4] Nicolas Alfered Ciraldo “A comparative study of the Eschig and the 1928 Manuscript of H.V.Lobos`s twelve etudes for Guitar(university of Texas,2006)v

[5] Eduardo Frenandez ,Villa- Lobos: New Manuseripts,(Guitar Review 107,1996),22

[6] LuciLia Guimaraes

[7] Stanly Yates, Villa- Lobos Guitar music: Alternative Sources and Implications for performance(Gitarre&laute. januar 1998.no.20),55

[8] Brian Hodel , Villa- Lobos and the Guitar,( Guitar Review72,winter 1988),25

[9] David Leisner, Why the 1928 Manuscript? A Re-Examination of villa lobos’s twelve studies,(Classical Guitar, Desember 2003),32

[10] Frederic zigante ,For whom were the twelve studies by villa dobos written? “and”Heitor villa lobos twelve studies: Comparison of the edition and a manuscript,(Guitar Word, November 2005 ),21

[11] Yates,56